,નવીદિલ્હી,
સંસદમાં હોબાળો વચ્ચે સરકાર કાયદાકીય કામકાજ સંભાળવામાં સક્રિય છે. છેલ્લા બે દિવસમાં લોક્સભામાં ચાર અને રાજ્યસભામાં એક બિલ પસાર કરવામાં આવ્યું છે. સરકારનું માનવું છે કે વિપક્ષ ચૂંટણીની મજબૂરીને કારણે કાર્યવાહીમાં અવરોધ ઉભો કરી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં જો કામકાજ થાળે નહીં પડે તો નીતિવિષયક ફેરફારો માટે મહત્વના દોઢ ડઝન બિલો કાયદો બનવા માટે શિયાળુ સત્ર સુધી રાહ જોવી પડશે.
સરકારના એક વરિષ્ઠ મંત્રીએ કહ્યું કે બંને ગૃહોએ સાત કામકાજના દિવસોમાં માત્ર એક સિનેમેટોગ્રાફી બિલને મંજૂરી આપી છે, જ્યારે સરકાર પાસે તેના એજન્ડામાં ૩૧ બિલ છે. સરકાર પાસે માત્ર દસ કામકાજના દિવસો બાકી છે. આવતા અઠવાડિયે, સંભવત: બે દિવસ અવિશ્ર્વાસની દરખાસ્ત પર ચર્ચા કરવામાં આવશે. આવી સ્થિતિમાં લોક્સભામાં સરકાર પાસે માત્ર આઠ કામકાજના દિવસો જ બચશે.
૩૧ બિલોમાંથી લગભગ દોઢ ડઝન બિલ એવા છે જે મોટા નીતિગત ફેરફારો સાથે સંબંધિત છે. તેમાંથી માત્ર સિનેમેટોગ્રાફી બિલને બંને ગૃહોએ મંજૂરી આપી છે. જ્યારે ખાણ-ખનિજ વિકાસ, નેશનલ નસગ કમિશન સહિતના માત્ર પાંચ બિલને જ લોક્સભાની મંજૂરી મળી છે. અત્યારે દિલ્હી વટહુકમ, ડેટા પ્રોટેક્શન, પોસ્ટલ સવસીસ, ડ્રગ્સ મેડિકલ ડિવાઇસ, પ્રાચીન સ્મારકો પુરાતત્વીય સ્થળના અવશેષો, ડીએનએ ટેક્નોલોજી રેગ્યુલેશન બિલ જેવા ઘણા મહત્વપૂર્ણ બિલો કોલ્ડ સ્ટોરેજમાં છે. આ જ કારણ છે કે સરકાર હવે કોઈપણ ભોગે કાયદાકીય કામનો નિકાલ કરવામાં વ્યસ્ત છે.
આવતા વર્ષની શરૂઆતમાં લોક્સભાની ચૂંટણી થવાની હોવાથી સરકાર અને વિપક્ષ બંનેની નજર તેના પર છે. સરકારની વ્યૂહરચના મહત્વના બિલોને કાયદાકીય કવચ આપીને દેશમાં જરૂરી નીતિગત ફેરફારો લાવતી સરકારની છબી બનાવવાની છે. જ્યારે વિપક્ષ મણિપુર હિંસાના બહાને સરકારને નિષ્ક્રિય અને સંવેદનહીન સાબિત કરવા માંગે છે.
અવિશ્ર્વાસ પ્રસ્તાવ પર ચર્ચાના પ્રશ્ર્ન પર સરકાર અને વિપક્ષ સામસામે છે. વિપક્ષનું કહેવું છે કે નોટિસ સ્વીકાર્યા બાદ સરકાર તેના પર ચર્ચા કરતા પહેલા કોઈ નીતિગત નિર્ણય લઈ શકે નહીં. સરકારનું કહેવું છે કે સંસદીય નિયમ ૧૯૮ પેટા ક્લોઝ ૨ કહે છે કે સ્પીકર પાસે ચર્ચા માટે તારીખ નક્કી કરવા નોટિસ સ્વીકાર્યાના દસ દિવસનો સમય છે. સરકારના મતે, નિયમ ૧૯૮ કાયદાકીય કાર્યને સ્થગિત અથવા પ્રતિબંધનો નિર્દેશ કરતું નથી. કોઈપણ રીતે, કાયદાકીય કાર્ય અને જાહેર મહત્વના મુદ્દાઓ ઉઠાવવા એ ગૃહની બંધારણીય ફરજ છે.
મોનસૂન સત્રના બીજા સપ્તાહનો છેલ્લો દિવસ પણ મણિપુરના મુદ્દાથી ઘેરાઈ ગયો હતો. વિપક્ષના હોબાળાને કારણે બંને ગૃહોની કાર્યવાહી સોમવાર સુધી સ્થગિત કરવામાં આવી હતી. કેન્દ્રીય કાયદા અને ન્યાય પ્રધાન અર્જુન રામ મેઘવાલે ગૃહને જણાવ્યું હતું કે દિલ્હી અયાદેશને બદલવા માટેનું બિલ આગામી સપ્તાહે લોક્સભામાં રજૂ કરવામાં આવશે. કેન્દ્રીય કેબિનેટે મંગળવારે દિલ્હી અયાદેશ સંબંધિત બિલને મંજૂરી આપી દીધી છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે ગૃહમાં ગવર્નમેન્ટ ઓફ નેશનલ કેપિટલ ટેરિટરી ઓફ દિલ્હી (સુધારા) બિલ ૨૦૨૩ પર ચર્ચા દરમિયાન વટહુકમની કાયદેસરતાને પડકારતી દરખાસ્તો પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવશે. વિપક્ષી નેતા કોંગ્રેસ અધીર રંજન ચૌધરી, સૌગત રોય, એ રાજા, એનકે પ્રેમચંદ્રન અને ડીન કુરિયાકોસે ચર્ચા માટે નોટિસ આપી છે.
વિપક્ષી ગઠબંધન ભારત આવતા અઠવાડિયે રાજ્યસભામાં નેશનલ કેપિટલ ટેરિટરી ઓફ દિલ્હી (એમેન્ડમેન્ટ) બિલ, ૨૦૨૩ને રોકવા માટે સખત પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. વિપક્ષી પાર્ટી વ્હીપ જારી કરવાથી લઈને તેના બીમાર નેતાઓ માટે એમ્બ્યુલન્સની વ્યવસ્થા કરવા સુધીના તમામ શક્ય પ્રયાસો કરી રહી છે. ગૃહમાં સાંસદોની ૧૦૦ ટકા હાજરી માટે તમામ પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે, જેથી બિલ પર ચર્ચા અને મતદાન દરમિયાન શાસક પક્ષને સખત પડકાર આપી શકાય. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે પૂર્વ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ (૯૦), ઝારખંડના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી શિબુ સોરેન (૭૯) બીમાર છે. આવી સ્થિતિમાં મનમોહન વ્હીલચેર પર બેસીને ગૃહમાં પ્રવેશી શકે છે. સાથે જ સોરેને કહ્યું કે તેઓ દિલ્હી પહોંચી ચૂક્યા છે. મતદાન પહેલા તેમને ગૃહમાં લાવવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે જેડીયુ સાંસદ બશિષ્ઠ નારાયણ સિંહ (૭૫) પણ એમ્બ્યુલન્સમાં સંસદ પહોંચે તેવી શક્યતા છે.